Đau nửa đầu: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả
Đau nửa đầu (migraine) là một trong những rối loạn thần kinh phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 12% dân số toàn cầu. Không chỉ gây đau nhức dữ dội, bệnh còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, công việc và sinh hoạt hằng ngày. Việc tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa đau nửa đầu là điều cần thiết để mỗi người chủ động chăm sóc sức khỏe bản thân.
Đau nửa đầu là gì?
Đau nửa đầu (migraine) là tình trạng đau đầu mạn tính, thường xuất hiện ở một bên đầu, kèm theo nhiều triệu chứng thần kinh khác như buồn nôn, nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh. Cơn đau thường kéo dài từ vài giờ đến vài ngày, có thể tái phát nhiều lần trong tháng.
Đặc điểm:
- Đau giật nhói, tập trung một bên đầu (nhưng cũng có thể lan sang cả hai bên).
- Cơn đau có tính chu kỳ, xuất hiện theo từng đợt.
- Thường nặng hơn khi vận động hoặc chịu tác động từ ánh sáng/tiếng ồn.
Phân biệt các loại đau đầu. (Nguồn ảnh: https://nutrihome.vn/)
Nguyên nhân gây đau nửa đầu
Đến nay, nguyên nhân chính xác của đau nửa đầu vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy bệnh liên quan đến rối loạn hoạt động thần kinh và mạch máu não.
Yếu tố di truyền
- Người có người thân mắc bệnh đau nửa đầu có nguy cơ cao hơn.
- Khoảng 70% bệnh nhân migraine có tiền sử gia đình.
Yếu tố kích hoạt cơn đau
Một số yếu tố thường gặp:
- Thực phẩm: phô mai, socola, rượu vang đỏ, cafein.
- Yếu tố môi trường: thay đổi thời tiết, ánh sáng mạnh, tiếng ồn.
- Căng thẳng tâm lý: stress, lo âu, thiếu ngủ.
- Thay đổi nội tiết tố: thường gặp ở phụ nữ trong chu kỳ kinh nguyệt.
Triệu chứng của đau nửa đầu
Triệu chứng điển hình
- Đau giật nhói, tập trung một bên đầu.
- Buồn nôn, nôn ói.
- Nhạy cảm với ánh sáng, tiếng ồn, mùi hương.
- Mệt mỏi, khó tập trung.
Các giai đoạn của cơn đau nửa đầu
- Giai đoạn tiền triệu (vài giờ đến vài ngày trước cơn): thay đổi tâm trạng, mệt mỏi, ngáp liên tục.
- Giai đoạn aura (có ở 25% bệnh nhân): rối loạn thị giác (nhìn thấy đốm sáng, vệt zigzag), tê bì.
- Giai đoạn đau đầu: đau nhói một bên đầu, kéo dài 4–72 giờ.
- Giai đoạn hồi phục: cơ thể kiệt sức, khó tập trung, uể oải.
Các giai đoạn của cơn đau nữa đầu. (Nguồn ảnh: https://phcn-online.com/)
Biến chứng của đau nửa đầu
Nếu không được kiểm soát, đau nửa đầu có thể gây:
- Đau nửa đầu mạn tính: cơn đau xuất hiện >15 ngày/tháng.
- Đột quỵ do migraine: nguy cơ cao hơn ở phụ nữ, đặc biệt nếu hút thuốc hoặc dùng thuốc tránh thai.
- Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần: lo âu, trầm cảm.
Chẩn đoán đau nửa đầu
Bác sĩ thường dựa vào:
- Khai thác triệu chứng lâm sàng: tính chất đau, thời gian, tần suất.
- Tiền sử bệnh và yếu tố gia đình.
- Khám thần kinh loại trừ các bệnh lý khác.
- Trong một số trường hợp, có thể chỉ định chụp MRI, CT để loại trừ u não, xuất huyết não.
Phương pháp điều trị đau nửa đầu
Điều trị cắt cơn
- Thuốc giảm đau thông thường: paracetamol, ibuprofen.
- Thuốc đặc hiệu nhóm triptan: sumatriptan, rizatriptan.
- Thuốc chống nôn: metoclopramid, domperidone.
Điều trị dự phòng
- Thuốc: thuốc chẹn beta (propranolol), thuốc chống động kinh (valproat, topiramat), thuốc chống trầm cảm (amitriptyline).
- Liệu pháp không dùng thuốc: yoga, thiền, châm cứu, vật lý trị liệu.
Thay đổi lối sống
- Duy trì giấc ngủ điều độ.
- Ăn uống lành mạnh, tránh thực phẩm kích thích cơn đau.
- Tập thể dục đều đặn, giảm stress.
Cách phòng ngừa đau nửa đầu
- Ghi nhật ký theo dõi cơn đau để xác định yếu tố kích hoạt.
- Uống đủ nước, hạn chế rượu bia và cafein.
- Tập luyện thể dục nhẹ nhàng: đi bộ, yoga, bơi lội.
- Quản lý căng thẳng: thiền, hít thở sâu.
- Khám bác sĩ khi cơn đau xuất hiện thường xuyên hoặc có dấu hiệu bất thường.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
- Đau đầu dữ dội, khởi phát đột ngột.
- Cơn đau kèm sốt, cứng cổ, rối loạn ý thức.
- Cơn đau tái phát thường xuyên, ảnh hưởng sinh hoạt.
- Có dấu hiệu thần kinh bất thường: yếu liệt, nói khó, mất thị lực.
Câu hỏi thường gặp (FAQs)
1. Đau nửa đầu có nguy hiểm không?
Phần lớn các cơn đau nửa đầu không nguy hiểm tính mạng nhưng ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống. Tuy nhiên, migraine có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt ở phụ nữ hút thuốc hoặc dùng thuốc tránh thai.
2. Đau nửa đầu có chữa khỏi hoàn toàn không?
Hiện chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, điều trị đúng cách và thay đổi lối sống giúp kiểm soát triệu chứng, giảm tần suất cơn đau.
3. Thực phẩm nào nên tránh khi bị đau nửa đầu?
Người bệnh nên hạn chế phô mai, socola, rượu vang đỏ, thức uống chứa cafein, đồ ăn nhiều chất phụ gia (mononatri glutamate – MSG).
4. Phụ nữ mang thai có bị đau nửa đầu không?
Có. Nhiều phụ nữ trong thai kỳ có thể bị migraine do thay đổi hormone. Khi đó cần tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn thuốc an toàn.
Nguồn tham khảo:
1. World Health Organization (WHO) – Headache disorders: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/headache-disorders
2. American Migraine Foundation – Understanding Migraine: https://americanmigrainefoundation.org/
3. Mayo Clinic – Migraine: Symptoms and causes: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/migraine
4. National Institute of Neurological Disorders and Stroke (NINDS) – Migraine Information Page.
Xem thêm:
Đau đầu mãn tính: 05 cách giảm đau đầu hiệu quả tại nhà
Stress | Nguyên nhân, triệu chứng và cách giảm stress hiệu quả
Rối Loạn Tiền Đình: Nguyên Nhân Và Triệu Chứng Rối Loạn Tiền Đình
Thông tin trong và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Vui lòng tham khảo ý kiến Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế trước khi sử dụng thuốc hay áp dụng bất kỳ phương pháp nào. Xem chi tiết
Bài viết liên quan
