Hệ thống nhà thuốc Xem chi tiết

Tư vấn miễn phí: 1800 55 88 98

Trang chủ›Blog›Cẩm nang sức khỏe›Mẹ & bé›

Dậy thì sớm ở trẻ: ảnh hưởng nghiêm trọng thế nào và bố mẹ cần làm gì?

23/06/2023 Trung Sơn Care Mẹ & bé Regular article 171

Khi trẻ có dấu hiệu tiền dậy thì, bạn biết con sắp bước vào giai đoạn phát triển mới. Việc phát hiện ra con đang bước vào giai đoạn dậy thì khi còn quá nhỏ khiến bạn hoang mang, lo lắng. Liệu dậy thì sớm có ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ không?

undefined

Giai đoạn dậy thì ở trẻ giống như một chuyến “tàu lượn siêu tốc” với những sự thay đổi thất thường về cảm xúc lẫn thể chất cũng như hành vi của trẻ. Quan trọng hơn, nếu trẻ bước vào giai đoạn dậy thì khi còn quá nhỏ thì mọi vấn đề sẽ càng trở nên rắc rối và phức tạp hơn.

TẠI SAO TRẺ DẬY THÌ SỚM?

Hiện vẫn chưa rõ về nguyên nhân của tình trạng này, nhưng trong vài trường hợp thì nguyên nhân có thể là do cơ thể mất cân bằng hormone hoặc não xuất hiện một khối u. Một nguyên nhân khác là chế độ ăn hằng ngày của trẻ chứa quá nhiều chất béo.

undefined

Ngoài ra, việc trẻ còn quá nhỏ khi bước vào giai đoạn dậy thì cũng được cho là do sự tăng tốc của một quá trình bình thường nào đó diễn ra trong cơ thể. Nguyên nhân khác nữa là do sự bất thường ở tuyến yên hoặc khu vực não nơi điều khiển tuyến yên này (vùng dưới đồi). Dạng này được gọi là dậy thì sớm trung ương hay còn gọi là CPP (viết tắt từ chữ central precocious puberty). Dậy thì sớm hiếm khi bị gây ra bởi tuyến bài tiết hormone giới tính (có ở buồng trứng ở nữ và tinh hoàn ở nam). Tuyến bài tiết này hoạt động theo cách riêng của chúng và sớm hơn bình thường. Dạng này gọi là dậy thì sớm ngoại biên.

Bên cạnh đó, ở cả nam lẫn nữ, tuyến thượng thận là tuyến nhỏ nằm ở đỉnh thận, sản xuất một hormone nam yếu gọi là “hormone giới tính của tuyến thượng thận” sớm, khiến lông mu/lông nách và mùi cơ thể xuất hiện trước khi bé 8 tuổi, nhưng trong trường hợp này gọi là tiền hormone tuyến thượng thận. Tình trạng này phần lớn không cần điều trị.

Nguyên nhân cuối cùng là do trẻ tiếp xúc với estrogen hoặc androgen có trong kem thoa hoặc thuốc. Dù sử dụng chúng đúng liều theo chỉ định hay dùng quá liều đi chăng nữa thì con vẫn có nguy cơ bước vào tuổi dậy thì khi còn quá nhỏ.

Dậy thì sớm ảnh hưởng đến trẻ như thế nào?

1. Giai đoạn dậy thì ngắn

Những trẻ bước vao giai đoạn dậy thì khi còn quá nhỏ có giai đoạn dậy thì ngắn. Một khi trẻ đã vượt qua giai đoạn này thì sự tăng trưởng sẽ dừng lại. Do đó, việc tăng trưởng của trẻ sẽ ngừng lại sớm hơn so với những đứa trẻ khác.

2. Lo âu và trầm cảm

Dậy thì sớm có thể gây trầm cảm và căng thẳng tâm lý ở trẻ. Bé có thể cảm thấy xấu hổ vì cơ thể phát triển khiến bé trông khác bạn bè. Điều này khiến bé thường phải đối mặt với sự lo lắng và trầm cảm nhiều hơn những trẻ khác. Đặc biệt là vấn đề này có thể kéo dài đến khi trẻ học đại học.

Để giúp con tránh căng thẳng khi có sự thay đổi này, bố mẹ cần trò chuyện với bé hoặc tạo cho bé cơ hội trò chuyện với một người đáng tin cậy hay thậm chí là chuyên gia tư vấn tâm lý nếu con thấy không thoải mái về cơ thể và những thay đổi xảy ra mà con đang phải đối mặt.

3. Lạm dụng ma túy

Những trẻ bước vào giai đoạn dậy thì khi còn quá nhỏ thường dễ rơi vào bẫy của tệ nạn ma túy hoặc các chất kích thích. Do đó hút thuốc và uống rượu thường là những vấn đề phổ biến ở những trẻ dậy thì sớm.

4. Quan hệ tình dục sớm ở tuổi dậy thì

Việc trẻ phải đối mặt với giai đoạn dậy thì khi còn quá nhỏ cũng làm tăng nguy cơ quan hệ tình dục sớm hơn độ tuổi. Các bé gái thường có quan hệ tình dục nhiều hơn các bé trai. Điều này làm tăng nguy cơ mang thai ở tuổi vị thành niên. Hệ quả kéo theo là tình trạng bỏ học, thất nghiệp và làm mẹ khi còn quá nhỏ.

5. Gặp các vấn đề về vóc dáng

Những bé gái dậy thì sớm thường gặp các vấn đề về vóc dáng cơ thể. Điều này khiến trẻ cảm thấy thiếu tự tin hơn những trẻ khác. Tuy nhiên, với các bé trai thường không gặp vấn đề này.

6. Ảnh hưởng đến việc học tập

Những bé gái dậy thì sớm thường học yếu hơn những đứa trẻ khác, điều này có thể kéo dài trong suốt những năm trung học hoặc sau đó. Tuy nhiên, các bé trai sẽ không gặp phải vấn đề này.

7. Những rủi ro khác ở tuổi dậy thì sớm

Một số nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa dậy thì sớm và nguy cơ mắc ung thư vú sau này. Tuy nhiên, điều này vẫn chưa có nhiều bằng chứng.

Phương pháp điều trị tình trạng dậy thì sớm ở trẻ

Tình trạng dậy thì sớm ở trẻ gây ra nhiều ảnh hưởng không tốt cho cả trẻ và cha mẹ. Do đó, cách tốt nhất là bạn nên đưa trẻ đến bác sĩ để điều trị. Nếu nguyên nhân là do có khối u ở tuyến thượng thận hoặc tuyến yên, bác sĩ sẽ can thiệp bằng phẫu thuật. Ngoài ra, bác sĩ có thể cho trẻ sử dụng các loại thuốc để ức chế khối u. Các phương pháp này dù không thể ngăn hết các triệu chứng nhưng sẽ giúp giai đoạn dậy thì của trẻ diễn ra đúng độ tuổi.

undefined

Để điều trị tình trạng này cho trẻ, bác sĩ sẽ cho trẻ tiêm thuốc GnRH hoặc LHRH (Luteinizing Hormone Releasing Hormone) hằng ngày hoặc 3–4 tuần/lần tùy thuộc vào nồng độ hormone trong cơ thể trẻ. Những loại thuốc này giúp ngăn ngừa việc sản xuất hormone ở tuyến yên. Đối với loại thuốc này:

Bé sẽ được tiêm dưới da hằng ngày hoặc hằng tháng.
Bác sĩ cũng có thể cấy ghép một số ống nhỏ dưới da ở cánh tay để thuốc đi vào cơ thể.
Xịt mũi – sử dụng mỗi ngày.

Đôi khi thuốc này sẽ gây ra các phản ứng phụ như nhức đầu hoặc có các dấu hiệu của giai đoạn mãn kinh như nóng trong người.

Con dậy thì sớm, bố mẹ nên làm gì?

Trước tiên nếu bạn thấy con có các dấu hiệu dậy thì sớm, hãy đưa trẻ đến bác sĩ nhi khoa. Bạn hãy bình tĩnh, cùng con bước qua giai đoạn này. Giải thích cho trẻ hiểu những thay đổi đang diễn ra là hoàn toàn bình thường khi trẻ lớn lên. Đừng quá chú ý đến vóc dáng của trẻ, thay vào đó hãy dành lời khen cho những việc làm tốt của trẻ trong học tập, hoạt động thể thao…

undefined

Trấn an trẻ bởi trẻ còn quá nhỏ và không hề biết những gì đang xảy ra với mình. Nếu trẻ rơi vào hoảng loạn ở thời điểm này có thể ảnh hưởng đến tâm lý và để lại những dấu ấn tiêu cực kéo dài đến tuổi trưởng thành.

Thường xuyên liên lạc với giáo viên của trẻ để hiểu và đánh giá tình hình học tập của con. Điều này cũng giúp bạn biết được trẻ có đang gặp phải bất kỳ áp lực nào ở trường hay không.

Điều trị dậy thì sớm ở trẻ dạng trung ương như thế nào?

Bác sĩ có thể điều trị nếu xác định con bạn đang dậy thì sớm ở dạng trung ương (CPP). Hướng điều trị cho dạng này là việc ngưng sự tạo thành LH (luteinizing hormone) và FSH (follicle-stimulating hormone) của tuyến yên. LH là hormone kích thích rụng trứng và tổng hợp androgen còn FSH là hormone kích thích nang trứng. Việc ngưng sản xuất LH và FSH sẽ làm ngừng sản xuất steroid sinh dục, giảm sự xuất hiện của các dấu hiệu dậy thì sớm và trì hoãn việc xuất hiện kinh nguyệt ở bé gái.

undefined

Trong một vài trường hợp, CPP có thể gây lùn khi bé trưởng thành do nó khiến cơ thể ngừng tăng trưởng quá sớm. Tuy nhiên cách điều trị này có thể có lợi cho bé vì con sẽ có thêm nhiều thời gian để phát triển. Bé cần giữ thuốc ở mức độ nhất định và duy trì liên tục. Vì vậy, bạn nên cho bé tiêm 3 tháng một lần hoặc thông qua một vật cấy ghép để giải phóng chậm lượng thuốc trong khoảng thời gian là một năm.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ hotline miễn phí 1800558898 để được nhóm Dược sĩ chuyên môn tại Hệ thống nhà thuốc Trung Sơn giải đáp thắc mắc và hỗ trợ tư vấn phương pháp điều trị tốt nhất.

Có thể bạn quan tâm