Viêm tai: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và cách phòng ngừa hiệu quả

Viêm tai là một trong những bệnh lý phổ biến của tai – mũi – họng, thường gặp ở cả trẻ em và người lớn. Đây là tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng tại tai do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra, dẫn đến các triệu chứng khó chịu như đau tai, ù tai, chảy dịch tai, thậm chí giảm thính lực tạm thời.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viêm tai giữa là nguyên nhân hàng đầu gây giảm thính lực ở trẻ em. Bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như thủng màng nhĩ, viêm xương chũm, viêm màng não.

Trong bài viết này, hãy cùng Trung Sơn Pharma tìm hiểu chi tiết:

• Viêm tai là gì?
• Nguyên nhân và triệu chứng thường gặp.
• Cách điều trị và phòng ngừa an toàn, hiệu quả.

Viêm tai là gì?

Viêm tai là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở các bộ phận của tai. Dựa theo vị trí tổn thương, bệnh được chia thành 3 dạng chính:

1. Viêm tai ngoài

• Viêm ống tai ngoài, thường do nước bẩn hoặc vi khuẩn xâm nhập.
• Gọi dân gian là “tai của người đi bơi” (swimmer’s ear).
• Biểu hiện: ngứa tai, đau khi kéo vành tai, có thể chảy dịch.

2. Viêm tai giữa

• Viêm tại khoang chứa không khí nằm sau màng nhĩ.
• Thường gặp nhất ở trẻ em, do cấu trúc vòi nhĩ ngắn và dễ bị viêm nhiễm khi cảm cúm.
• Triệu chứng: đau tai dữ dội, sốt, chảy mủ tai, nghe kém.

3. Viêm tai trong (labyrinthitis)

• Hiếm gặp hơn, do nhiễm trùng hoặc biến chứng từ viêm tai giữa.
• Gây chóng mặt, mất thăng bằng, ù tai, giảm thính lực.

Sơ đồ cấu tạo tai (tai ngoài – tai giữa – tai trong).

Nguyên nhân gây viêm tai

Viêm tai có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

Nhiễm vi khuẩn, virus, nấm:

• Vi khuẩn thường gặp: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae.
• Virus cúm, virus hợp bào hô hấp.
• Nấm (Candida, Aspergillus) trong viêm tai ngoài.

Nước bẩn hoặc môi trường ẩm ướt:

• Dễ gặp ở người bơi lội thường xuyên.

Bệnh lý tai mũi họng kèm theo:

• Viêm mũi xoang, viêm amidan, cảm cúm kéo dài.

Tổn thương tai:

• Do ngoáy tai bằng vật cứng, chấn thương.

Yếu tố nguy cơ khác:

• Dị ứng, khói thuốc lá, ô nhiễm môi trường.
• Hệ miễn dịch suy yếu (người già, trẻ nhỏ).

Triệu chứng viêm tai

Tùy vào loại viêm tai, triệu chứng có thể khác nhau. Tuy nhiên, những dấu hiệu thường gặp gồm:

• Đau tai (mức độ từ âm ỉ đến dữ dội).
• Ù tai, cảm giác đầy tai.
• Chảy dịch hoặc mủ từ ống tai.
• Giảm thính lực tạm thời.
• Sốt (đặc biệt ở trẻ nhỏ).
• Chóng mặt, mất thăng bằng (trường hợp viêm tai trong).

Chẩn đoán viêm tai

Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ tai mũi họng thường:

• Khám tai bằng đèn soi tai: phát hiện màng nhĩ đỏ, phồng hoặc thủng.
• Xét nghiệm dịch tai: kiểm tra loại vi khuẩn/nấm gây bệnh.
• Đo thính lực (audiometry): xác định mức độ ảnh hưởng đến thính giác.
• Chẩn đoán hình ảnh (CT scan, MRI): chỉ định khi nghi ngờ biến chứng.

Cách điều trị viêm tai

Điều trị phụ thuộc vào loại viêm tai, nguyên nhân và mức độ nặng nhẹ.

1. Điều trị tại nhà (trường hợp nhẹ)

• Nghỉ ngơi, uống nhiều nước.
• Chườm ấm bên tai đau để giảm đau.
• Giữ vệ sinh tai sạch sẽ, khô ráo.

2. Thuốc điều trị

• Thuốc giảm đau, hạ sốt: Paracetamol, Ibuprofen.
• Thuốc nhỏ tai kháng sinh/kháng viêm: chỉ dùng theo đơn bác sĩ.
• Kháng sinh đường uống: chỉ định khi có nhiễm khuẩn nặng (Amoxicillin, Cefuroxime…).
• Thuốc kháng histamin, thuốc xịt mũi: hỗ trợ giảm nghẹt mũi, viêm mũi xoang kèm theo.

3. Can thiệp y tế

• Chích rạch màng nhĩ: dẫn lưu mủ khi áp lực trong tai giữa quá lớn.
• Đặt ống thông khí màng nhĩ: ở trẻ bị viêm tai giữa tái phát nhiều lần.
• Phẫu thuật: chỉ định khi có biến chứng như viêm xương chũm.

Khám viêm tai 

⚠️ Lưu ý quan trọng: Không tự ý mua thuốc nhỏ tai hoặc kháng sinh khi chưa có chỉ định y khoa.

Biến chứng nếu không điều trị kịp thời

Viêm tai không được điều trị có thể dẫn đến:

• Viêm tai giữa mạn tính.
• Thủng màng nhĩ.
• Giảm thính lực, thậm chí điếc vĩnh viễn.
  
• Viêm xương chũm.
• Viêm màng não, áp xe não (hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm).

Phòng ngừa viêm tai

Để giảm nguy cơ mắc bệnh, bạn có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:

• Giữ tai khô ráo, sạch sẽ, đặc biệt sau khi bơi hoặc tắm.
• Không ngoáy tai sâu bằng tăm bông hay vật nhọn.
• Điều trị triệt để viêm xoang, viêm mũi họng.
• Tiêm phòng đầy đủ cho trẻ (vắc-xin cúm, phế cầu).
• Tránh khói thuốc lá và môi trường ô nhiễm.
• Nâng cao sức đề kháng bằng chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh.

Kết luận

Viêm tai là bệnh lý phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, thăm khám và điều trị đúng cách giúp hạn chế biến chứng nguy hiểm, bảo vệ sức khỏe thính giác.

Hãy giữ tai sạch sẽ, phòng tránh cảm cúm và đi khám bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường để bảo vệ đôi tai của bạn và người thân.

Thông tin trong và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Vui lòng tham khảo ý kiến Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế trước khi sử dụng thuốc hay áp dụng bất kỳ phương pháp nào. Xem chi tiết