Ung thư lưỡi: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị hiệu quả

Nguyên nhân gây ung thư lưỡi

Ung thư lưỡi thường phát triển do sự kết hợp giữa các yếu tố nguy cơ môi trường và di truyền. Một trong những nguyên nhân hàng đầu là hút thuốc lá, vì khói thuốc chứa hàng nghìn chất độc hại như benzen và formaldehyde, làm tổn thương ADN của tế bào lưỡi. Uống rượu bia quá mức cũng tăng nguy cơ, đặc biệt khi kết hợp với thuốc lá, làm tăng gấp 30 lần khả năng mắc bệnh.

Ngoài ra, nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus), đặc biệt type 16 và 18, là yếu tố nguy cơ mới nổi, thường lây qua đường tình dục miệng. Vệ sinh răng miệng kém, nhai trầu cau, thiếu vitamin A, E, hoặc chế độ ăn thiếu rau củ cũng góp phần. 

Một số trường hợp có yếu tố di truyền, như tiền sử gia đình mắc ung thư đầu cổ, hoặc tiếp xúc lâu dài với hóa chất công nghiệp. Theo Mayo Clinic, thiếu chăm sóc nha khoa có thể làm tăng nguy cơ, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu.

Xem thêm bài viết:

Triệu chứng ung thư vòm họng: Nhận biết sớm để tăng cơ hội chữa khỏi

Hình minh họa cấu trúc lưỡi và các giai đoạn ung thư lưỡi.

Triệu chứng ung thư lưỡi

Triệu chứng ung thư lưỡi thường mơ hồ ở giai đoạn đầu, dễ bị nhầm với nhiệt miệng hoặc viêm loét thông thường. Dấu hiệu phổ biến nhất là vết loét không lành trên lưỡi, kéo dài hơn 2 tuần, có thể kèm theo màu trắng, đỏ hoặc sẫm. Người bệnh có thể cảm thấy đau khi nuốt, nhai, hoặc nói, đau lan sang tai hoặc hàm.

Ở giai đoạn muộn hơn, triệu chứng rõ rệt hơn như khối u nổi lên trên lưỡi, chảy máu miệng, khó nuốt, giọng nói khàn, sụt cân không rõ lý do, hoặc hạch cổ sưng to. 

Theo Cleveland Clinic, một dấu hiệu sớm là cảm giác dị vật trong miệng, như xương cá cắm vào lưỡi. Nếu bạn hút thuốc hoặc uống rượu thường xuyên, hãy chú ý đến những thay đổi nhỏ trên lưỡi để phát hiện sớm.

Hình ảnh minh họa dấu hiệu triệu chứng ung thư lưỡi trên bề mặt lưỡi. 

Chẩn đoán ung thư lưỡi

Chẩn đoán ung thư lưỡi bắt đầu từ khám lâm sàng, bác sĩ sẽ kiểm tra miệng, lưỡi và hạch cổ. Nếu nghi ngờ, sinh thiết (lấy mẫu mô) là phương pháp vàng để xác định tế bào ung thư. Các xét nghiệm hình ảnh như CT scan, MRI hoặc PET scan giúp đánh giá mức độ lan rộng và di căn.

Ở Việt Nam, các bệnh viện như Vinmec hoặc Bệnh viện K thường sử dụng nội soi để quan sát chi tiết. Xét nghiệm máu có thể kiểm tra HPV hoặc các chỉ số khác. Theo NORD, chẩn đoán sớm giúp tăng cơ hội chữa khỏi lên đến 90%. Những người có nguy cơ cao nên tầm soát định kỳ, đặc biệt sau 40 tuổi.

Điều trị ung thư lưỡi

Điều trị ung thư lưỡi phụ thuộc vào giai đoạn bệnh. Ở giai đoạn đầu, phẫu thuật cắt bỏ khối u là lựa chọn chính, có thể kết hợp tái tạo lưỡi để giữ chức năng nói và nuốt. Xạ trị hoặc hóa trị được dùng để tiêu diệt tế bào còn sót lại, đặc biệt nếu có di căn hạch.

Ở giai đoạn muộn, kết hợp đa mô thức như phẫu thuật, xạ trị và hóa trị. Liệu pháp miễn dịch hoặc nhắm mục tiêu đang phát triển, nhắm vào HPV nếu liên quan. Theo WebMD, tỷ lệ sống sót cao nếu điều trị sớm, nhưng có thể gây biến chứng như khó nói hoặc ăn uống, cần phục hồi chức năng sau điều trị.

Phòng ngừa ung thư lưỡi

Phòng ngừa ung thư lưỡi tập trung vào thay đổi lối sống. Bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia là biện pháp hiệu quả nhất, giảm nguy cơ lên đến 70%. Tiêm vắc-xin HPV cho thanh thiếu niên giúp ngăn chặn nhiễm virus.

Giữ vệ sinh răng miệng tốt, khám nha khoa định kỳ, ăn nhiều rau củ quả giàu vitamin. Tránh nhai trầu cau và tiếp xúc hóa chất độc hại. Theo Sức Khỏe Đời Sống, tầm soát sớm cho nhóm nguy cơ cao là chìa khóa.

Các giai đoạn của ung thư lưỡi

Ung thư lưỡi được phân loại theo hệ thống TNM: T (kích thước u), N (hạch), M (di căn). Giai đoạn 0: Tại chỗ, chưa lan. Giai đoạn I-II: U nhỏ, chưa di căn hạch. Giai đoạn III-IV: Lan rộng, di căn xa. Tỷ lệ sống sót giảm dần theo giai đoạn, từ 90% ở giai đoạn I xuống dưới 50% ở IV.

Kết luận & lời khuyên

Ung thư lưỡi là bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và chữa trị nếu phát hiện sớm. Hãy chú ý đến sức khỏe miệng, bỏ thói quen xấu và khám định kỳ. Nếu có dấu hiệu bất thường, liên hệ bác sĩ ngay. 

Lời khuyên: Duy trì lối sống lành mạnh, tiêm vắc-xin HPV và tầm soát để bảo vệ bản thân và gia đình.