Rối Loạn Tiêu Hoá Là Gì? Triệu Chứng, Nguyên Nhân Và Cách Chữa Rối Loạn Tiêu Hoá
Rối loạn tiêu hóa là một vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Khó tiêu, chướng bụng, hoặc đi ngoài bất thường có thể là dấu hiệu của rối loạn tiêu hóa. Bài viết này, Trung Sơn Pharma sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về rối loạn tiêu hoá là gì, từ nguyên nhân, triệu chứng đến các cách điều trị hiệu quả!
Rối loạn tiêu hoá là gì?
Rối loạn tiêu hóa là một nhóm các tình trạng bệnh lý xảy ra khi hệ thống tiêu hóa hoạt động không bình thường do các bất thường về cấu trúc hoặc chức năng. Một số tình trạng phổ biến bao gồm:
- Hội chứng ruột kích thích (IBS)
- Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
- Viêm/loét dạ dày – tá tràng
- Viêm dạ dày ruột cấp tính
- Viêm đại tràng
- Các rối loạn tiêu hóa do bệnh lý toàn thân như cường giáp, suy giáp, hội chứng kém hấp thu, và nhiều hơn nữa.
- Tác dụng phụ của thuốc
Ngoài ra, các tình trạng như bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, và chứng co thắt tâm vị cũng có thể gây rối loạn tiêu hóa, tuy nhiên, chúng ít phổ biến hơn.
Rối loạn tiêu hoá, nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng trừ
Triệu chứng rối loạn tiêu hoá
Rối loạn tiêu hóa là thuật ngữ chỉ các tình trạng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa (đường tiêu hóa). Một số rối loạn có thể tác động đến nhiều bộ phận trong hệ thống này, trong khi những rối loạn khác chỉ ảnh hưởng đến một cơ quan hoặc bộ phận cụ thể.
Các triệu chứng thường gặp có thể chỉ ra sự hiện diện của rối loạn tiêu hóa bao gồm:
- Tiêu chảy
- Táo bón
- Chảy máu từ đường tiêu hóa
- Nôn trớ
- Khó nuốt
Ngoài ra, những triệu chứng tổng quát hơn như đau bụng, xì hơi (đầy hơi), chán ăn, nấc cụt và buồn nôn cũng có thể gợi ý về một rối loạn tiêu hóa hoặc một loại rối loạn khác. Đau ngực hoặc đau lưng thường liên quan đến các vấn đề khác, nhưng đôi khi cũng có thể do rối loạn tiêu hóa gây ra.
Triệu chứng phổ biến bệnh rối loạn tiêu hoá
Nguyên nhân nào dẫn đến rối loạn tiêu hoá
Rối loạn tiêu hóa có thể do nhiều bệnh lý liên quan đến hệ thống tiêu hóa. Dưới đây là những nguyên nhân chính:
1. Chế độ ăn uống- Thực phẩm hỏng hoặc không vệ sinh: Vi khuẩn từ thực phẩm này có thể gây ngộ độc và co thắt ống tiêu hóa.
- Đồ ăn cay nóng: Có thể gây tổn thương cho dạ dày, dẫn đến rối loạn tiêu hóa lâu dài.
- Sản phẩm từ sữa: Một số người không thể tiêu hóa được sữa và các sản phẩm từ sữa, cần tìm nguồn thực phẩm thay thế như cá hồi hoặc rau xanh.
- Thực phẩm có tính axit: Các loại như bưởi, cam, cà chua có thể kích ứng dạ dày; nên thay thế bằng táo, chuối hoặc rau giàu chất xơ.
- Uống nhiều thức uống có cồn
- Bệnh lý liên quan đến dạ dày: Trào ngược dạ dày thực quản, Loét dạ dày tá tràng.
- Viêm đại tràng: Bệnh viêm ruột ảnh hưởng đến niêm mạc đại trực tràng, thường gặp ở người từ 30-40 tuổi, với triệu chứng như tiêu chảy, nhầy và/hoặc máu trong phân.
- Viêm ruột thừa cấp: Tình trạng viêm đột ngột của ruột thừa, thường xảy ra ở độ tuổi từ 10-30, có thể dẫn đến đau dữ dội và các triệu chứng tiêu hóa khác.
- Bệnh sỏi đường tiết niệu: Sỏi hình thành do tích tụ khoáng chất và muối, gây đau ở xương sườn, lưng và bụng, cũng có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa.
Những nguyên nhân này cần được nhận biết và điều trị kịp thời để bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa.
Rối loạn tiêu hoá nên ăn gì?
Người bị rối loạn tiêu hoá nên ăn gì? Chế độ ăn uống không hợp lý là một trong những nguyên nhân chính gây ra rối loạn tiêu hóa. Do đó, việc xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học là rất quan trọng trong quá trình điều trị.
1. Thịt trắng:
- Các loại thịt như cá và thịt gà chứa nhiều protein nhưng dễ tiêu hóa hơn so với thịt đỏ.
- Chúng không tạo áp lực lên hệ tiêu hóa, giúp giảm cảm giác đầy bụng và khó tiêu.
- Protein từ thịt trắng còn hỗ trợ phục hồi niêm mạc ruột và nâng cao sức đề kháng.
2. Thực phẩm giàu vitamin C:
- Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh, giúp loại bỏ chất độc hại và làm dịu hệ tiêu hóa.
- Nguồn vitamin C phong phú có trong các loại trái cây như cam, quýt, dứa, ổi và bưởi.
- Bạn có thể tiêu thụ chúng dưới dạng nước ép hoặc sinh tố để bổ sung nước và điện giải khi bị mất nước do tiêu chảy.
3. Khoai lang:
- Khoai lang chứa nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất, có tác dụng ngăn ngừa các gốc tự do gây hại cho cơ thể.
4. Chuối:
- Loại quả này rất giàu kali, giúp bổ sung kali và điện giải cho những người bị rối loạn tiêu hóa kèm theo triệu chứng nôn hoặc tiêu chảy.
- Ngoài ra, chuối cũng cung cấp chất xơ, giúp hấp thụ dịch thừa trong ruột và khôi phục hệ vi sinh có lợi, giảm triệu chứng tiêu chảy.
5. Gừng:
- Gừng có tác dụng chống nôn và cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa hiệu quả.
- Thêm gừng vào chế độ ăn uống có thể giúp dạ dày tăng cường co bóp, đẩy thức ăn xuống ruột non.
- Một tách trà gừng ấm có thể làm giảm cảm giác đầy bụng và khó tiêu.
6. Sữa chua:
- Sữa chua chứa nhiều probiotic và lợi khuẩn, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột và hỗ trợ tiêu hóa.
- Tiêu thụ sữa chua có thể cải thiện tình trạng táo bón và ngăn ngừa cảm giác đầy bụng. Tuy nhiên, những người không dung nạp lactose cần tránh sữa chua và các sản phẩm từ sữa khác.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học là cách chữa rối loạn tiêu hoá
Rối loạn tiêu hóa nên kiêng ăn gì?
1. Thực phẩm nhiều dầu mỡ:
- Bao gồm các món chiên rán, đồ ăn nhanh và các món xào.
- Những thực phẩm này có thể làm tăng triệu chứng khó tiêu, ợ hơi và tiêu chảy.
2. Thực phẩm sống hoặc tái:
- Các món như nộm, rau sống, gỏi có thể chứa vi khuẩn gây hại cho đường ruột.
- Tiêu thụ những thực phẩm này có thể dẫn đến tiêu chảy hoặc ngộ độc thực phẩm.
3. Thực phẩm chứa nhiều đường:
- Bánh ngọt, nước ngọt và socola tạo áp lực lên hệ tiêu hóa.
- Những thực phẩm này có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
4. Chất kích thích:
- Bia, rượu và thuốc lá có thể gây kích thích cho hệ tiêu hóa.
- Sử dụng những thực phẩm này cản trở khả năng hấp thu dinh dưỡng của dạ dày, do đó nên tránh.
Rối loạn tiêu hoá nên kiêng các thực phẩm nhiều dầu mỡ
Cách chữa rối loạn tiêu hoá
Quá trình điều trị rối loạn tiêu hóa có thể khác nhau tùy thuộc vào chẩn đoán và nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, người bệnh thường được khuyên thực hiện một số biện pháp chung như sau:
- Nghỉ ngơi và cung cấp đủ nước: Điều này giúp cơ thể phục hồi và duy trì độ ẩm cần thiết.
- Chọn thực phẩm dễ tiêu hóa: Nên ưu tiên các loại thực phẩm có lợi cho hệ tiêu hóa để hỗ trợ quá trình tiêu hóa.
- Tránh thực phẩm gây hại: Cần hạn chế các món ăn chứa nhiều dầu mỡ, gia vị mạnh, và sản phẩm từ bơ sữa.
- Sử dụng thuốc không kê đơn: Có thể dùng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc trị táo bón để giảm triệu chứng.
- Tuân theo chỉ định bác sĩ: Nếu cần thiết, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để kiểm soát triệu chứng buồn nôn và hỗ trợ bù nước, thậm chí qua đường tĩnh mạch nếu tình trạng nghiêm trọng.
Các phương pháp này giúp cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa và hỗ trợ sức khỏe tổng thể.
Biện pháp phòng ngừa rối loạn tiêu hóa
Rối loạn tiêu hóa có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:
- Ngăn chặn tác nhân xấu: Tránh thói quen ăn uống không lành mạnh như rượu bia, đồ cay nóng, và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc.
- Tăng cường chất xơ: Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ (trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt) để ngăn ngừa táo bón, tiêu chảy và duy trì hệ vi sinh đường ruột.
- Uống đủ nước: Cung cấp khoảng 2 lít nước mỗi ngày để làm sạch hệ tiêu hóa, làm mềm phân và cải thiện khả năng hấp thụ dinh dưỡng.
- Sử dụng chế phẩm sinh học: Kết hợp men vi sinh như sữa chua và thực phẩm lên men vào chế độ ăn để hỗ trợ hệ tiêu hóa, nhưng chỉ nên dùng vừa đủ.
- Vận động thường xuyên: Tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần để duy trì chức năng tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón.
- Hạn chế thực phẩm béo: Tránh thức ăn nhiều chất béo không lành mạnh, nhưng có thể sử dụng chất béo lành mạnh (như Omega-3) kết hợp với chất xơ.
- Quản lý căng thẳng: Thực hiện các hoạt động như yoga, thiền hoặc tập thể dục để giảm stress, giúp cải thiện tình trạng tiêu hóa.
⚠️ Tổng kết
- Rối loạn tiêu hoá bao gồm các tình trạng như: Hội chứng ruột kích thích (IBS), Trào ngược dạ dày thực quản (GERD), Viêm/loét dạ dày – tá tràng, Viêm dạ dày ruột cấp tính, Viêm đại tràng.
- Triệu chứng rối loạn tiêu hoá: Tiêu chảy, táo bón, chảy máu đường tiêu hoá, nôn trớ, khó nuốt, đau bụng, xì hơi, chán ăn,...
- Thực phẩm mất vệ sinh, cay nóng, có tính axit, đồ uống có cồn là những nguyên nhân gây ra rối loạn tiêu hoá.
- Rối loạn tiêu hoá nên ăn gì: Thịt trắng, thực phẩm giàu vitamin C, khoai lang, chuối, gừng, sữa chua,...
- Tránh thói quen ăn uống không lành mạnh như rượu bia, đồ cay nóng, và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc và thực phẩm chức năng điều trị rối loạn tiêu hoá.
Qua bài viết trên, Trung Sơn Pharma đã cung cấp đến bạn thông tin bổ ích về rối loạn tiêu hoá là gì? Triệu chứng rối loạn tiêu hoá, rối loạn tiêu hoá nên ăn gì?. Hi vọng với những kiến thức mà chúng tôi chia sẻ, bạn đã có sự quan tâm hơn và tránh được những tác nhân gây tổn thương cho sức khỏe cơ thể. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ hotline miễn phí 1800558898 để được nhóm Dược sĩ chuyên môn tại Hệ thống nhà thuốc Trung Sơn giải đáp thắc mắc và hỗ trợ tư vấn phương pháp điều trị tốt nhất.
Tài liệu tham khảo
- Digestive disorders. (n.d.). Hopkinsmedicine.org. Retrieved October 16, 2024, from https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/digestive-disorders
- Ames, H. (2021, January 19). Common digestive disorders: Symptoms and treatments. Medicalnewstoday.com. https://www.medicalnewstoday.com/articles/list-of-digestive-disorders