Mắt đỏ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Mắt đỏ là gì?

Mắt đỏ, hay còn gọi là tình trạng đỏ mắt, là một vấn đề sức khỏe phổ biến mà hầu hết mọi người đều từng gặp phải ít nhất một lần trong đời. Đây không chỉ là dấu hiệu của sự mệt mỏi mà còn có thể là triệu chứng của nhiều bệnh lý nghiêm trọng hơn. Theo thống kê từ các tổ chức y tế, mắt đỏ ảnh hưởng đến hàng triệu người mỗi năm, đặc biệt ở những khu vực có khí hậu khô hanh hoặc ô nhiễm cao. Tình trạng này xảy ra khi các mạch máu trên bề mặt mắt giãn nở, khiến phần lòng trắng mắt chuyển sang màu đỏ hoặc hồng.

Mặc dù mắt đỏ thường tự khỏi mà không cần can thiệp y tế, nhưng nếu kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng khác, nó có thể dẫn đến biến chứng như giảm thị lực hoặc nhiễm trùng lan rộng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá sâu về nguyên nhân gây mắt đỏ, cách nhận biết sớm và các biện pháp điều trị, phòng ngừa để giúp bạn chăm sóc đôi mắt một cách tốt nhất.  

Hình minh họa về triệu chứng mắt đỏ do viêm kết mạc virus (pink eye). drparthshah.com.au

Nguyên nhân gây mắt đỏ phổ biến

Mắt đỏ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ yếu tố môi trường đến bệnh lý nội tại. Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp bạn xác định cách xử lý phù hợp. Dưới đây là các nguyên nhân chính gây mắt đỏ:

1. Dị ứng và yếu tố môi trường

Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mắt đỏ là dị ứng. Khi tiếp xúc với phấn hoa, bụi bẩn, lông động vật hoặc khói bụi, hệ miễn dịch cơ thể phản ứng bằng cách giải phóng histamine, dẫn đến giãn mạch máu ở mắt. Theo các nghiên cứu, khoảng 20-30% dân số bị ảnh hưởng bởi dị ứng mắt, đặc biệt vào mùa xuân và hè. Ngoài ra, mắt đỏ còn do môi trường khô hanh, gió bụi hoặc tiếp xúc với hóa chất như clo trong bể bơi.

Ví dụ, nếu bạn làm việc ngoài trời hoặc sống ở thành phố ô nhiễm như Hà Nội hay TP.HCM, nguy cơ mắt đỏ tăng cao. Để giảm thiểu, hãy sử dụng kính râm và tránh dụi mắt khi ngứa.

2. Nhiễm trùng và viêm kết mạc

Viêm kết mạc (hay đau mắt đỏ) là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm tỷ lệ cao trong các trường hợp mắt đỏ cấp tính. Đây có thể do virus (như adenovirus), vi khuẩn (như tụ cầu khuẩn) hoặc nấm gây ra. Bệnh lây lan nhanh qua tiếp xúc, đặc biệt ở trẻ em và người lớn tuổi. Triệu chứng mắt đỏ kèm theo chảy nước mắt, ghèn và ngứa là dấu hiệu điển hình.

3. Khô mắt và mệt mỏi do sử dụng thiết bị điện tử

Trong thời đại số, mắt đỏ thường liên quan đến hội chứng thị giác máy tính (CVS). Việc nhìn màn hình quá lâu khiến mắt ít chớp, dẫn đến khô và đỏ. Theo Hiệp hội Nhãn khoa Mỹ, hơn 50% người dùng máy tính gặp phải tình trạng này. Ngoài ra, đeo kính áp tròng không đúng cách hoặc quá lâu cũng gây mắt đỏ do thiếu oxy cho giác mạc.

4. Các bệnh lý nghiêm trọng hơn

Mắt đỏ đôi khi là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng như tăng nhãn áp (glaucoma), viêm màng bồ đào (uveitis) hoặc xuất huyết dưới kết mạc. Những trường hợp này cần can thiệp y tế khẩn cấp để tránh mất thị lực vĩnh viễn. Ví dụ, glaucoma cấp tính có thể gây mắt đỏ đột ngột kèm đau đầu và buồn nôn.

Ngoài ra, mắt đỏ còn liên quan đến các bệnh toàn thân như tiểu đường, cao huyết áp hoặc rối loạn tuyến giáp. Nếu bạn có tiền sử bệnh lý, hãy kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm.

Triệu chứng nhận biết mắt đỏ

Mắt đỏ thường đi kèm với các triệu chứng dễ nhận biết, giúp bạn phân biệt giữa trường hợp nhẹ và nghiêm trọng:

• Đỏ Ở Lòng Trắng Mắt: Đây là dấu hiệu chính, có thể lan rộng hoặc chỉ ở một bên.
• Ngứa, Chảy Nước Mắt Hoặc Ghèn: Thường gặp ở dị ứng hoặc nhiễm trùng.
• Đau Rát Hoặc Cảm Giác Cộm: Có thể do khô mắt hoặc dị vật.
• Giảm Thị Lực Hoặc Chói Sáng: Dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng.
• Sưng Mi Mắt Hoặc Đau Đầu: Kèm theo có thể là triệu chứng của viêm.

Khi nào cần gặp bác sĩ với tình trạng mắt đỏ

Không phải mọi trường hợp mắt đỏ đều cần khám ngay, nhưng bạn nên chú ý nếu:

• Mắt đỏ đột ngột kèm đau dữ dội.
• Thị lực mờ hoặc thấy hào quang quanh đèn.
• Mắt đỏ sau chấn thương hoặc phẫu thuật.
• Triệu chứng không cải thiện sau 2-3 ngày tự chăm sóc.

Cách điều trị mắt đỏ hiệu quả

Điều trị mắt đỏ phụ thuộc vào nguyên nhân, nhưng có một số phương pháp chung:

1. Điều trị tại nhà

• Nghỉ Ngơi Và Chườm Lạnh: Chườm khăn lạnh 10-15 phút giúp giảm giãn mạch.
• Nhỏ Nước Mắt Nhân Tạo: Dùng cho trường hợp khô mắt, tránh lạm dụng.
• Tránh Kích Thích: Không dụi mắt, hạn chế màn hình và sử dụng kính bảo hộ.

2. Thuốc điều trị

• Thuốc Nhỏ Mắt Kháng Sinh: Cho nhiễm khuẩn.
• Thuốc Chống Dị Ứng: Như antihistamine cho dị ứng.
• Thuốc Corticosteroid: Cho viêm nặng, nhưng phải theo chỉ định bác sĩ.

3. Can thiệp y tế

Đối với mắt đỏ do bệnh lý nghiêm trọng, có thể cần phẫu thuật hoặc laser. Ví dụ, điều trị glaucoma bằng thuốc hạ nhãn áp hoặc phẫu thuật.

22 lý do có thể gây mắt đỏ theo Verywell Health. (verywellhealth.com)

Phòng ngừa mắt đỏ trong cuộc sống hàng ngày

Phòng ngừa luôn tốt hơn chữa trị. Dưới đây là các mẹo hữu ích:

• Giữ vệ sinh tay sạch sẽ để tránh lây nhiễm.
• Sử dụng kính râm và mũ nón khi ra ngoài.
• Áp dụng quy tắc 20-20-20: Cứ 20 phút nhìn màn hình, nhìn xa 20 feet trong 20 giây.
• Bổ sung thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi để giảm khô mắt.
• Khám mắt định kỳ 6-12 tháng/lần.

Kết Luận & Lời Khuyên

Mắt đỏ dù phổ biến nhưng không nên chủ quan vì có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng. Hãy lắng nghe cơ thể và hành động sớm để bảo vệ đôi mắt – cửa sổ tâm hồn. 

Lời khuyên cuối cùng: 

• Nếu mắt đỏ kéo dài, hãy đến gặp chuyên gia nhãn khoa ngay. 
• Chăm sóc sức khỏe mắt không chỉ giúp bạn tránh bệnh tật mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống. 
• Nếu bạn đang gặp vấn đề về mắt đỏ, hãy áp dụng các mẹo trên và theo dõi sức khỏe định kỳ.