TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO - CẦN LƯU Ý GÌ KHI CẤP CỨU ĐỂ TRÁNH TỬ VONG

Tai biến mạch máu não thường dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm (Ảnh:Internet)

Tai biến mạch máu não (đột quỵ) xảy ra đột ngột và bất thình lình. Đây là tình trạng đặc biệt nguy hiểm, nếu không được cấp cứu kịp thời có thể gây nguy hiểm cho tính mạng. Do đó, việc cấp cứu sớm và đúng cách vô cùng quan trọng

1. Tai biến mạch máu não là gì?

Tai biến mạch máu não là tình trạng đột quỵ não do máu đến nuôi dưỡng não rất ít hoặc không đến được do hẹp hoặc do tắc nghẽn động mạch não (nhồi máu não) hoặc do vỡ mạch máu não (xuất huyết não). 

Tình trạng đột quỵ não là não bộ bị tổn thương một cách đột ngột do thiếu máu. Khi máu lên não bị thiếu với bất kỳ lý do gì thì các tế bào não bộ sẽ ngưng hoạt động. Thậm chí bệnh nhân có thể bị chết trong vài phút 

2. Phân loại tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não được chia làm 2 loại, phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh:

* Xuất huyết não: Xảy ra khi mạch máu bị vỡ, máu thoát khỏi thành mạch chảy vào nhu mô não, khoang dưới nhện và não thất...

* Nhồi máu não hoặc thiếu máu não cục bộ (nhũn não): Xảy ra khi một nhánh mạch bị tắc nghẽn, tại nhánh đó bị thiếu máu và gây hoại tử

Điều trị tai biến mạch máu não cần nhanh chóng càng sớm càng tốt (Ảnh:Internet)

Trong vòng vài phút, nếu không có các biện pháp tái lập tuần hoàn não để cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng thiết yếu khác cho các tế bào não. Chúng sẽ bắt đầu chế. Trung bình 1,9 triệu nơ-ron bị chết/phút) và tiếp diễn liên tục trong vài giờ

Đối với bệnh nhân đột quỵ não do huyết khối, việc điều trị nhất thiết phải được tiến hành trong vòng 1 giờ đầu tiên

3. Quy tắc nhận biết tai biến mạch máu não sớm

Tai biến mạch máu não có thể được nhận biết sớm bằng quy tắc F.A.S.T hoặc B.E.F.A.S.T 

3.1 Quy tắc F.A.S.T

Trong trường hợp có thể bị tai biến mạch máu não, từ viết tắt F.A.S.T có thể giúp ghi nhớ các dấu hiệu cảnh báo

- Face (mặt): Mặt có những dấu hiệu khác thường như cười méo miệng, rối loạn thị lực. Bạn quan sát xem người bệnh có xệ mặt một bên trong khi cố gắng mỉm cười không?

- Arm (tay): Tay và chân mệt mỏi, khó cử động. Một cánh tay có thấp hơn trong khi cố gắng giơ cả hai tay lên không?

- Speech (nói): Nói bị líu lưỡi, không rõ chữ, không diễn đạt được bằng lời. Có thể nói và nhắc lại một câu đơn giản được không? Có nói lắp hoặc nói kỳ lạ (khó hiểu) không?

- Time (thời gian): Như đã đề cập, thời gian tai biến mạch máu não được tính tới từng giây, từng phút. Nếu phát hiện được bất cứ dấu hiệu nào, bạn cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất

3.2 Quy tắc B.E.F.A.S.T?

Quy tắc B.E.F.A.S.T để biết dấu hiệu tai biến mạch máu não (Ảnh:Internet)

*Balance (thăng bằng): Liệu họ có mất thăng bằng đột ngột không?
* Eyes (mắt): Liệu họ có mất thị lực đột ngột ở một hoặc cả hai mắt không?

* Face (khuôn mặt): Một bên mặt có bị rũ xuống không?

*Arms (cánh tay): Yêu cầu người đó nâng cả hai cánh tay lên. Liệu một cánh tay có rơi xuống không?

* Speech (lời nói): Yêu cầu người đó lặp lại một cụm từ đơn giản. Liệu lời nói của họ có bị xáo trộn hoặc kỳ lạ không?

*Time (thời gian): Tương tự, bạn cần đưa người bệnh cấp cứu gấp và càng sớm càng tốt. Khi nói đến tai biến mạch máu não, thời gian được tính bằng giây

4. Biến chứng nguy hiểm

Tùy thuộc vào mức độ và vùng não bị tổn thương, người bệnh có thể gặp các di chứng ở mức độ khác nhau. Điển hình như:

• Liệt nửa người hoặc các chi làm cho người bệnh gặp nhiều khó khăn trong vận động
• Rối loạn nhận thức: hay quên, không tỉnh táo, sa sút trí tuệ
• Rối loạn ngôn ngữ: khó biểu đạt được suy nghĩ thành lời nói, nói ngọng, nói lắp, âm điệu và ngữ điệu biến đổi
• Rối loạn thị giác: mắt mờ một bên hoặc cả hai bên. Nặng hơn, người bệnh có thể mù một phần hoặc toàn bộ
• Rối loạn cơ tròn: Tiểu khó, bí tiểu, đại tiểu tiện không tự chủ.
  Những biến chứng nguy hiểm sau đột quỵ đều ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tinh thần người bệnh, gia đình và xã hội.
  

Tùy thuộc vào mức độ và vùng não bị tổn thương, người bệnh có thể gặp các di chứng ở mức độ khác nhau (Ảnh:Internet)

5. Lưu ý khi sơ cứu bệnh nhân tai biến mạch máu não

- Khi có triệu chứng khởi đầu của bệnh tai biến mạch mãu não xảy ra, người nhà nên nới lỏng quần áo và để người bệnh nằm ở trên mặt phẳng, gối đầu cao khoảng 30 độ và ở tư thế nằm nghiêng để tránh nguy cơ bị sặc do các chất tiết ra từ miệng.

- Cần giữ ấm cơ thể cho bệnh nhân để tránh những cơn co giật.

- Tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn, uống gì khi nghi ngờ bệnh nhân bị đột quỵ và không tự ý cho bệnh nhân uống bất kỳ một loại thuốc nào.

Nếu bệnh nhân còn tỉnh táo, hướng dẫn người bệnh thở thật sâu và đều nhằm giúp cho máu lên não tốt hơn. Sau đó, nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời, tránh đưa bệnh nhân đi xa vì thời gian di chuyển kéo dài càng làm cho tình trạng bệnh sẽ nặng hơn và nguy cơ tử vong cao hơn.

6. Phòng tránh tai biến mạch máu não

Các bác sĩ cho biết, tai biến mạch máu não là căn bệnh nguy hiểm. Nhưng bên cạnh đó, chúng ta hoàn toàn có thể giảm được nguy cơ bệnh nếu biết cách phòng ngừa.

- Căn bệnh thường xảy ra ở người cao tuổi. Do đó, bạn cần đưa ông/bà mình đi khám sức khỏe định kỳ. Đặc biệt là những người có tiền sử huyết áp hoặc huyết áp thấp. 

Cần kiểm tra sức khỏe định kỳ cho người cao tuổi (Ảnh:Internet)

- Mùa lạnh cần giữ ấm kỹ càng. Tắm gội bằng nước ấm. Không nên tắm vào sáng sớm hoặc chiều tối

- Cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý để hạn chế xơ vữa động mạch như hạn chế ăn mỡ động vật, ăn nhiều cá. Tốt nhất mỗi tuần ăn 2-3 lần thay cho thịt. Bên cạnh đó, tăng cường ăn nhiều rau, uống đủ lượng nước hàng ngày

- Cần bỏ thuốc lá, không nên lạm dụng bia, hạn chế ăn mặn

- Vận động cơ thể bằng các hình thức thể dục đều đặn, nhẹ nhàng, không tập quá sức mình hoặc đi bộ mỗi lần khoảng 15 - 20 phút. Tổng cộng thời gian đi bộ không quá 60 phút

Một số bài viết có thể tham khảo:

- Những điều cần biết về viêm thanh quản nghề nghiệp?

- Đối tượng nào dễ bị đột quỵ gọi tên?

- 10 giây sống sót qua cơn đau tim khi ở một mình bạn cần biết?

- Các chỉ số cảnh báo máu nhiễm mỡ